Ubucuruzi bwa EAC bwageze kuri miliyari 38.2 z’amadolari

  • KAYITARE JEAN PAUL
  • Ugushyingo 10, 2025
  • Hashize amasaha 5
Image

Umuryango wa Afurika y’Iburasirazuba, EAC, watangaje ko bayeho izamuka ku kigero cyo hejuru mu bucuruzi mpuzamahanga mu gihembwe cya kabiri cya 2025. Bigaragaza imbaraga n’ubushobozi bukomeje kwiyongera bw’Akarere mu masoko mpuzamahanga.

Inyandiko ya EAC igenewe abanyamakuru yatangajwe kuri uyu wa Mbere tariki 10 Ugushyingo 2025, ivuga ko ubucuruzi rusange bwazamutseho 28.4% bugera kuri miliyari 38.2 z’amadolari ya Amerika, buvuye kuri miliyari 29.7 mu gihembwe cya kabiri cya 2024.

Iri zamuka ryatewe ahanini n’iyoherezwa mu mahanga ryiyongereyeho 40.5% rigera kuri miliyari 18.6 z’amadolari, rigaragaza kongera gukenerwa kw’ibicuruzwa bya EAC ku isoko mpuzamahanga.

Ibicuruzwa byinjijwe byiyongereye ku kigero gito cya 18.8% bigera kuri miliyari 19.6 bituma icyuho mu bucuruzi kigabanuka cyane, kiva kuri miliyari 3.2 kigera kuri miliyari 0.9, bigaragaza itandukaniro rikomeye mu bucuruzi bwo hanze.

Ubufatanye mu bucuruzi n’ibindi bihugu bya Afurika bwazamutseho 42.9% bugera kuri miliyari 9.3 bungana na 24.5% by’ubucuruzi bwose.

Ubucuruzi hagati y’ibihugu by’Umuryango w’Afurika y’Iburasirazuba bwiyongereyeho 24.5% bugera kuri miliyari 4.6, bungana na 12.1% by’ubucuruzi bwose.

EAC kandi yakomeje gushimangira umubano ushingiye ku bucuruzi n’indi miryango nka COMESA na SADC, aho byagize uruhare rwa 9.9% na 15.2% ku isoko ry’Akarere.

Ibyoherezwa mu mahanga bivuye muri EAC byoherejwe mu Bushinwa, Leta Zunze Ubumwe z’Abarabu (UAE), Afurika y’Epfo, Hong Kong, na Singapore, aho byakiriye 62.8% by’ibyoherezwaga mu mahanga, ugereranyije na 40.1% umwaka wabanje.

Maleziya na Afurika y’Epfo ni byo bihugu byagize izamuka rikomeye ugereranyije n’igihe cyashize.

Ibicuruzwa bitanu byoherezwa mu mahanga byinshi ni umuringa, amabuye y’agaciro, ikawa n’icyayi, ibikomoka kuri peteroli, n’amabuye y’agaciro atunganywa, byose hamwe bihagarariye 79.6% by’ibyoherezwaga mu mahanga, ugereranyije na 77.2% mu gihembwe cya kabiri cya 2024.

Bigaragaza ko Akarere karushaho kwibanda ku bicuruzwa bifite agaciro kanini.

Ubushinwa bwakomeje kuba isoko nyamukuru ry’ibitumizwa hanze, bugira uruhare rwa miliyari 4.7 z’amadolari bingana na 24.2% by’ibitumizwa byose.

UAE, Ubuhinde, Afurika y’Epfo n’Ubuyapani nabyo byakomeje kugira uruhare rukomeye, aho hamwe byagize uruhare rurenze kimwe cya kabiri cy’amafaranga yinjizwaga.

Ibicuruzwa byatumijwe byinshi ni ibikomoka kuri peteroli (miliyari 4.1), imashini (miliyari 1.8), imodoka (miliyari 1.5), metero z’agaciro (miliyari 1.5), plastike ndetse n’ibikomoka ku byuma na fer. Ibi bigaragaza gukomeza gushora imari mu mishinga y’ibikorwaremezo, inganda, n’ingufu.

Muri rusange, imikorere y’ubucuruzi bwa EAC mu gihembwe cya kabiri cya 2025 igaragaza ubukungu bukura kandi butandukanye.

Igabanuka ry’icyuho cy’ubucuruzi, izamuka ry’iyoherezwa mu mahanga, n’iyongera ry’ubucuruzi hagati y’ibihugu bya Afurika, byose bigaragaza iterambere rirambye.

Ubunyamabanga bwa EAC buvuga ko buzakomeza kwiyemeza guteza imbere ibidukikije byorohereza ubucuruzi n’ishoramari, kongera agaciro ku musaruro no guteza imbere iterambere rusange mu bihugu bigize Umuryango.

Igitutu cy’Izamuka ry’ibiciro

EAC yerekana ko izamuka ry’ibiciro mu Karere rikomeje gutera impungenge. Igipimo cy’izamuka rusange ry’ibiciro mu Karere cyari kuri 22.7% muri Kamena 2025 kivuye kuri 24.0% muri Gicurasi 2025. Umwaka wabanje (Kamena 2024) cyari kuri 13.7%.

Inyandiko ya EAC igira iti: “Impuzandengo y’izamuka ry’ibiciro ku mwaka w’ingengo y’imari wa 2024/2025 yari kuri 23.0%, ivuye kuri 6.6% mu mwaka w’ingengo y’imari wa 2023/2024.”

Iri zamuka ryatewe n’izamuka rikabije ryagaragaye muri Repubulika ya Sudani y’Epfo n’u Burundi, aho byombi byari kuri 179.4% na 34.1%.

  • KAYITARE JEAN PAUL
  • Ugushyingo 10, 2025
  • Hashize amasaha 5
TANGA IGITEKEREZO
Andika igitekerezo

AMATEGEKO AGENGA IYANDIKA RY'IGITEKEREZO CYAWE